Świadomość ciała, felt sense i sztuka słuchania własnego ciała

Świadomość ciała (czy też świadomość sensoryczna) to ważny element budowania naszego dobrostanu.

Gdy zadaję moim klientom pytanie jak się czują, często odpowiadają „dobrze”. Gdy pytam co to znaczy dobrze, zapada milczenie. Gdy pytam co się teraz dzieje w ciele często mówią „nic się nie dzieje”. Jak to nic się nie dzieje? Przecież serce bije, krew płynie, klatka piersiowa porusza się, oddychamy. Nie jesteśmy przyzwyczajeni do obserwacji procesów zachodzących w ciele i słuchania sygnałów od niego płynących.

Przyzwyczajeni jesteśmy do życia w oderwaniu od własnego ciała. W szkołach uczą nas czytania, pisania, liczenia rozwiązywania zadań według klucza, ale nie tego jak zwracać uwagę na emocje i sygnały płynące z ciała. Nie uczą nas również jak radzić sobie w trudnych sytuacjach, jak zaprzyjaźnić się ze swoim emocjami oraz jak je rozładowywać.

Zachodnie społeczeństwo uczy nas za to, że jak coś boli to mamy wziąć tabletkę przeciwbólową, bez refleksji nad tym, dlaczego mnie coś boli, dlaczego choruję? Często odpowiedzialność za nasze zdrowie oddajemy w ręce innych, przeważnie idziemy do lekarza po receptę. Ciało poprzez napięcia, ból i chorobę mówi nam: zatrzymaj się, przyjrzyj się swojemu życiu, bo coś nie idzie tak, jak potrzeba.

Kompetentne ciało. Świadomość sensoryczna

Felt sens = doświadczenie bycia w żywym w ciele.

Sygnały płynące z ciała możemy potraktować, jako wskazówki, które pomagają odpowiedzieć na pytania: jak się teraz czuję? czego potrzebuję? jakie są moje pragnienia? w jakim kierunku zmierzam?

Droga do zdrowia, lepszego samopoczucia, samopoznania, samorealizacji oraz stworzenia życia takiego, jakiego się pragnie polega m.in. na uświadomieniu sobie i zrozumieniu tego, co dzieje się w ciele.

Korzystanie z mądrości ciała i świadome odbieranie sygnałów z mięśni, serca, jelit pozwala nam poczuć się bardziej naturalnie – stajemy się bardziej ugruntowani w swoim ciele oraz czujemy się lepiej, spokojniej i pewniej.

Felt sens tłumaczone na język polski jako „wewnętrzne poczucie” lub „poczucie w ciele” stworzone zostało przez filozofa, psychologa i badacza Eugene Gendlina, który określa go jako „niejasne, pozawerbalne poczucie czegoś w ciele” oraz ,,całościowe poczucie tego, nad czym ktoś się skupia/pracuje”. Pomoże nam ponownie wrócić do ciała.

Felt sens to świadomość ciała odnośnie danej sytuacji, osoby czy zdarzenia – obejmuje wszystko, co czujemy i wiemy na temat danej sprawy w danym momencie. Pozwala zrozumieć jak ciało odpowiada na sygnały płynące ze świata zewnętrznego.

Odczuwanie emocji to nie to samo co felt sens. Emocje łatwiej rozpoznać  i nazwać, przyczyniają się do powstawania felt sens, który bywa czasami zbyt subtelny i złożony, aby określić go werbalnie.

Praktyka

Przeczytaj poniższe zdania i zwróć uwagę, że potrafisz więcej poczuć niż wyrazić słowami:

• Czuję bryzę morskiego powietrza na mojej twarzy.
• Widzę różowy kwiat w pełnym rozkwicie.
• Stoję na szczycie góry i mam przed sobą całą panoramę okolicy.
• Za pięć minut mam spotkanie i właśnie zalałam się kawą.
• Wędrując górską ścieżką napotykam żmiję.
• Przyglądam się jak dzieci bawią się na placu zabaw.
• W deszczowy dzień widzę przed sobą panią z kolorowym parasolem.

Mądrość ciała – skąd ciało wiedziało?

Informacje składające się na felt sense pochodzą z

• zewnętrznego źródła: zmysłu wzroku, słuchu, węchu, dotyku, smaku
• jak i z wewnętrznej świadomości ciała: pozycji jaką przyjmuje, napięcia, jakie posiada; ruchów jakie wykonuje; temperatury.

Podlega różnym wpływom, w tym naszym myślom.

Uważne skupianie się na wrażeniach pojawiających się w ciele:

• Pozwala być w pełni obecnym tu i teraz.
• Wspiera proces samoregulacji.
• Umożliwia skontaktowanie się ze swoimi emocjami, pragnieniami i potrzebami.
• Uczy jak rozpoznawać, doświadczać, akceptować i  słuchać przytłaczających lub silnych emocji  tak, aby nimi kierować a nie być kierowanym.
• Umożliwia akceptację siebie i swojego ciała
• Nauczy podążania za sygnałami z ciała.
• Umożliwi uwolnienie się od traumy, bólu i innych dolegliwości oraz programów i wzorców postępowania .

W momencie zwrócenia uwagi na dane odczucie w ciele, staje się on bardziej namacalne i łatwiejsze do doświadczenia. Jest to szczególnie ważne, gdy doświadczasz lęku czy złościsz się ponieważ zwracając uwagę na to dzieje się w ciele odwracasz uwagę od napędzających się w twojej głowie myśli. Uświadamiając sobie i nazywając co czujesz to, co było wcześniej nie znane zaczyna być znane. Powoduje, że stajesz się obecny tu i teraz, w teraźniejszości!

Dzięki podążaniu za felt sense nauczysz się słuchać i ufać swoim przeczuciom i intuicji.

Gdy będziemy zwracać uwagę na to co komunikuje nam ciało poprawi się nasz zmysł równowagi,   koordynacja ruchowa i pamięć,  będziemy lepiej radzić sobie w trudnych sytuacjach. Nasze poczucie sensu życia wzrośnie a my sami będziemy bardziej spełnieni. Zaczniemy lepiej rozumieć siebie i innych ludzi o to przełoży się na tworzenie bliskich i autentycznych relacji z innymi.

Skąd wiem, jak się czuję?

Poproszę Cię teraz, abyś odpowiedział/a na poniższe pytania:

• Jakie odczucia w ciele mówią mi, że czuję się dobrze?
• Jakie odczucia w ciele mówią mi, że czuję dyskomfort?
• Jakie odczucia w ciele towarzyszą mi gdy się cieszę? Skąd wiem, że to jest radość?
• Jakie odczucia w ciele towarzyszą mi gdy się złoszczę? Skąd wiem, że to jest złość?
• Jakie odczucia w ciele towarzyszą mi gdy jestem smutna?  Skąd wiem, że to smutek?
• Jakie odczucia w ciele towarzyszą mi gdy się boję? Skąd wiem, że jest to lęk?

Słowa, które pomogą w nazywaniu odczuć:

Ciasny, ciepły, ciężki, drżący, gęsty, gorący, kłujący, lekki, letni, luźny, łomotanie, mrowienie, nabuzowany, naładowany, napięty, nerwowy. nieruchomy, niespokojny, odrętwiały, ostry, otwierający się, palenie, palpitacja, pełny, pieczenie, płynący, poszerzający się, pulsujący,  pusty, rozluźniony, silny, skurczony, spocony, spokojny, swędzenie, ściśnięty, trzęsący, wibrujący, wilgotny, zamrożony, zimny, zrelaksowany.

Obserwowanie odczuć z ciała

1.      Usiądź wygodnie na krześle, stopy postaw na podłodze (jak możesz to zdejmij buty). Zamknij oczy i skup się na wewnętrznych odczuciach swojego ciała.

• Co zauważasz i czego doświadczasz teraz?
• Gdzie to odczuwasz w ciele?
• Jakbyś to opisał/a?
• Jaki ma kształt, kolor, wagę, fakturę, temperaturę?
• Czy się przemieszcza? Ruch wychodzi ze środka na zewnątrz czy odwrotnie?
• Gdzie się zaczyna, gdzie się kończy?

2.      Dalej przyglądaj się temu co się dzieje – poczuj krzesło na którym siedzisz, zobacz jak krzesło „podpiera” twoje ciało, zwróć uwagę jak głęboko możesz osiąść. Obserwuj oddech. Poczuj ubranie na skórze, poczuj mięśnie pod skórą.

3.      Zwróć uwagę na miejsca gdzie czujesz napięcie. Zobacz jak zmieniają się doznania, gdy dajesz im uwagę. Czy ich intensywność wzrasta czy maleje?

4.      Zwróć uwagę na miejsca gdzie czujesz się w miarę dobrze lub tam gdzie napięcie jest najmniejsze. Zobacz jak zmieniają się doznania, gdy dajesz im uwagę. Czy ich intensywność wzrasta czy maleje?

5.      Co się dzieje w innych częściach ciała gdy koncertujesz się na miejscach w których odczuwasz przyjemność?

6.      Teraz przenieś swoją uwagę do stóp, poczuj je, poczuj jak dotykają podłogi. Poczuj oparcie na krześle na którym siedzisz. Rozejrzyj się dookoła, przyjrzyj się miejscu w którym się znajdujesz.

7.      Weź kilka głębokich wdechów i podziękuję sobie za tą chwilę uważność i wsłuchiwania się w mowę ciała.

Pamiętaj, aby nie oceniać i osądzać tego co się dzieje. Twoim zadaniem jest obserwować i zauważać. Jeżeli pojawiają się różne myśli i emocje to pozwól im po prostu płynąć. Zamiast pozbywać się danego odczucia daj mu uwagę i zobacz co się zadzieje.

O tym jak pracować z emocjami techniką uwalniania możesz poczytać TUTAJ

Jeżeli podczas ćwiczenia, doznania staną się zbyt intensywne zwolnij lub przerwij wykonywanie ćwiczenia. Buduj pojemność stopniowo – z każdym następnym razem twoja tolerancja będzie wzrastać.

Niech przyglądanie się temu co dzieje się w ciele stanie się Twoim codziennym nawykiem – jak mycie zębów.

Powodzenia! Poczuj siebie! Podziel się ze mną swoimi doświadczeniami!

Chcesz zgłębić temat, zajrzyj tutaj:

Hawkins, David R., „Technika Uwalniania”, Wyd. Virgo, 2013
Levine, Peter A., Phillips Maggie, „Uwolnić się od bólu. Program leczenia bólu oparty na świadomości ciała + CD, Wyd. Czarna Owca, 2016
Weiser Cornell, Ann, „Focusing. Mądrość ciała – przewodnik po emocjonalnym uzdrawianiu siebie”, Wyd. MiND, 2015.