Na to w jaki sposób odpoczywamy i spędzamy urlop ma wpływ wiele czynników m.in. nasze podejście do pracy i wypoczywania wynikające z nakazów, zakazów, przyzwoleń, przekonań, które otrzymaliśmy od rodziców, dziadków, autorytetów i otoczenia. Z czasem sami dokładamy sobie kolejne zakazy i nakazy.
Przekonania uniemożliwiające regenerujący wypoczynek
- Muszę ciężko pracować, aby coś w życiu osiągnąć.
- Najpierw praca a potem przyjemności.
- Nie mogą odpocząć zanim nie skończę pracy.
- Praca jest ciężka.
- Jak nie pracujesz to się nie rozwijasz.
- Nie mogą odpocząć zanim nie skończę pracy.
- Jeżeli teraz pojadę na urlop to po powrocie nie odkopię się z zaległości.
- Jeżeli teraz pozwolę sobie na odpoczynek to później będę musieć nadrabiać a jeżeli teraz nie zrobię sobie przerwy to później będę wyczerpany.
- Aby być wartościowym to muszę doskonale, perfekcyjnie wszystko zrobić.
- Muszę dużo pracować, aby zasłużyć na uznanie.
- Nikt nie zrobi tego lepiej niż ja.
Brzmi znajomo, co? To mit i niepotrzebny już program. A co się robi z programami po tym jak zdamy sobie już sprawę, że są nam niepotrzebne – kasujemy lub je odinstalowujemy. Więc do roboty…
Ale od początku
W Analizie Transakcyjnej tj. koncepcji psychologicznej pomagającej zrozumieć myśli, motywacje, zachowania i uczucia kierujące konkretnymi zachowaniami ludzi ten nakaz nazywany jest Driverem tj. poganiaczem. W zależności od tego, który z driverów jest u Ciebie dominujący to tak prawdopodobnie będziesz spędzał urlop i czas wolny. Wpłynie to również na to czy wrócisz z niego wypoczęty czy nie.
DRVIER to taki wewnętrzny imperatyw, sterownik, który motywuje i popycha nas do działania. Są to przesłania, zapisy typu powinieneś, musisz poganiające nas do określonych działań i to działań na zasadzie przymusu. Uruchamiamy go poza naszą świadomością wielokrotnie w ciągu dnia, zwłaszcza w sytuacjach stresowych.
Wyróżniamy pięć driverów: Bądź Doskonały, Bądź Silny, Sprawiaj Przyjemność, Staraj się, Spiesz się.
Każdy z driverów związany jest z charakterystycznym dla siebie zestawem cech i zachowań, zarówno pozytywnych i negatywnych. Można je skutecznie wykrywać biorąc pod uwagę m.in. mimikę twarzy, ton głosu, gesty, postawę ciała i słowa.
Każda osoba przejawia zachowania każdego z 5 driverów jednak tylko z dwoma z nich przyjaźnimy się najbardziej.
Osobę z driverem Bądź doskonały charakteryzuje:
- Ciągłe dążenie do perfekcji
- Trudności w tolerowaniu uchybień, odstępstw i błędów
Osobę z driverem Bądź silny charakteryzuje:
- Niezawodność i pewność, umiejętność radzenia sobie w najbardziej stresujących sytuacjach
- Trudność w proszeniu o pomoc lub radę; nie lubią słabości
Osobę z driverem Sprawiaj przyjemność charakteryzuje:
- Sprawianie przyjemności bez pytania o to, czy ktoś tego potrzebuje
- Ignorowanie siebie oraz pozwalanie na to innym zarówno w obszarze swoich potrzeb jak i niezależności
Osobę z driverem Staraj się charakteryzuje:
- Wkładanie ogromnego wysiłku w entuzjastyczne wykonywanie zadań
- Inwestowanie nadmiaru energii
Osobę z driverem Spiesz się charakteryzuje:
- Zabieranie się za zadanie, kiedy jest ono naprawdę bardzo pilne
- Pracowanie szybko i w krótkim czasie
Który driver zauważasz u Siebie?
Drivery a sposób wypoczywania
Gdy driver dochodzi do głosu czujemy taki wewnętrzny przymus zrobienia czegoś i dążenia do czegoś. Więc może zdarzyć się, że gdy pozwolimy mu się za bardzo rozgościć to z urlopu wrócimy zmęczeni zamiast wypoczęci.
BĄDŹ DOSKONAŁY
Osoba z tym driverem bardzo dokładnie i skrupulatnie przygotuje się do urlopu. Weźmie wiele opcji pod uwagę, bardzo dokładnie się im przyjrzy i przeanalizuje i wybierze najlepsze ze wszystkich: najlepszy hotel, plaża, samolot etc. Ustali szczegółowy plan urlopu: co, gdzie i kiedy warto zobaczyć i zwiedzić. I będzie go przestrzegała, aż do przesady. Ma trudności z elastycznością – każde odstępstwo będzie wzbudzać stres i napięcie. Gdy rzeczy nie idą po jej myśli irytuje się i frustruje. Wszystko, co odbiega od doskonałości może być mocno rozczarowujące.
Dotyczyć to może tylko jednego obszaru a nie całych wakacji np.: atmosfera musi byś doskonała, muszę zwiedzić wszystko po drodze. Doskonale może również oznaczać, że musi być inaczej, niestandardowo, dokładnie tak, jak sobie wymarzyłam/em.
Zabierze pracę na urlop, ponieważ…
…potrzebuje dopracować zadania, aby uzyskać najlepszą z możliwych wersję. Wszystko musi być idealne i perfekcyjne.
Nie pojedzie na urlop, jeżeli nie skończy pracy, zadania. Nie pozwoli sobie na odpoczynek zanim nie skończy pracy.
BĄDŹ SILNY
Podejdzie do urlopu w pragmatyczny, zadaniowy sposób. Będzie automatycznie brała najtrudniejsze sprawy do rozwiązania w swoje ręce. Nie podda się lenistwu, będzie raczej zachowywała czujność niż beztrosko się bawiła.
Często nie bierze pod uwagę swoich potrzeb i tego, na co ma ochotę. Trudno jest jej zauważyć, że jest zmęczona. Ciężko jest też przyznać się przed samą sobą, że potrzebuje odpoczynku.
Może długo ignorować emocje oraz sygnały z ciała mówiące o potrzebie odpoczynku, przez co często doprowadza się do stanu wyczerpania.
Zabierze pracę na urlop, ponieważ…
…czuje się odpowiedzialna za powierzone jej zadania. Jest niezawodna, niezastąpiona z powodu dużego poczucia odpowiedzialności.
Ponieważ osobie z silnym driverem może być trudno oderwać od pracy i odpoczywać wybierze raczej krótki urlop.
STARAJ SIĘ/ WYSIL SIĘ
Wszystko robi z dużym entuzjazmem, rozmachem oraz energią. Osoba będzie wkładać wysiłek w zwiedzanie, poznawanie zwłaszcza, jeżeli jest to coś nowego, ekscytującego. Będzie robić więcej niezależenie od tego czy tego potrzebuje. To zaangażowanie na początku jest wysokie potem z czasem maleje. Nudzi się, gdy nic się nie dzieje. Jeżeli coś staje się monotonne, rutynowe szybko traci zainteresowanie.
Wynajduje ciągle nowe miejsca do zobaczenia, rzeczy do doświadczenia, nic jej nie może ominąć. Koncentruje się na wielu rzeczach na raz. I tu chce być i to zobaczyć. Jeszcze jednego nie skończy a zaczyna drugie.
Zabierze pracę na urlop, ponieważ…
…ma poczucie, że nie uwzględniła jeszcze wszystkich możliwych aspektów, wątków danego zadania.
SPRAWIAJ PRZYJEMNOŚĆ
Często domyśla się, czego potrzebują inni i stara im się to dać, więc na urlopie zadba, aby wszystkim było miło, komfortowo i przyjemnie. Będzie wszystkim dookoła sprawiać przyjemność nawet bez pytania czy tego potrzebują. Może to prowadzić do nieporozumień i konfliktów. Często taka osoba pomija i zaniedbuje swoje potrzeby. Wstanie rano zrobi śniadanie, zakupy, zainteresuje się, co u innych, ale ostatniego dnia może mieć poczucie, że wszystko musi robić sama, nikt o nią nie dba i dopiero, gdy frustracja, irytacja urośnie wybuchnie. Będzie raczej dostosowywać się do reszty niż robić/mówić to, na co ma ochotę, ponieważ nie chce nikogo urazić i zawieść.
Zabierze pracę na urlop, ponieważ…
…nie chce zawieść swoich kolegów z pracy i zostawić ich samych z pracą.
SPIESZ SIĘ
Wewnętrzna potrzeba śpieszenia się gdzieś. Driver Spiesz się rzadko występuje samodzielnie. Często towarzyszy pozostałym.
Gdy na urlopie wstajemy rano i mówimy: wstajemy, wstajemy, ruchy, ruchy, nie mamy całego dnia na wylegiwanie się; jak teraz tego nie zrobimy to potem będzie za późno; zbieramy się, nie obijać się tak.
A przecież jesteśmy na urlopie i nigdzie się nie spieszymy, prawda?
Działania łagodzące drivery
Mówi się, że driver uruchamia się poza naszą świadomością, ale nie oznacza to, że jesteśmy wobec niego bezbronni. To co możemy zrobić to:
#1. Zauważyć zachowanie driverowe i powiedzieć mu Dzień Dobry
#2. Przyjrzeć mu się
#3. Przyjąć a jeszcze lepiej podjąć decyzję o zareagowaniu inaczej
Jak zatrzymać driver?
Dać sobie przyzwolenie na zdziałanie pod wpływem drivera a potem na zmianę zachowania.
Proste i oczywiste, prawda?
Pst… Tym co pojawi się irytacja, niepokój, zdenerwowanie lub opór w trakcie czytania przyzwoleń polecam postawić stopy na ziemi, wziąć głęboki wdech i wraz z wydechem uwalniać wszystkie towarzyszące emocje i stany a wraz z kolejnymi wdechami przyjąć przyzwolenie, że można zareagować inaczej.
Przyzwolenia łagodzące drivery
To są tylko moje propozycje – poszukajcie takich, które Wam najbardziej odpowiadają.
Bądź Doskonały
Jestem wystarczająco dobry taki, jaki jestem. Mogę pominąć kilka punktów na trasie wycieczki. Mogę popełnić błąd.
Bądź Silny
Mogę zadbać o swoje potrzeby. Mogę poprosić o pomoc
Staraj się
Mogę skorzystać z 3 a nie 5 atrakcji. Mogę spędzić wakacje w spokoju.
Sprawiaj Przyjemność
Mogę sprawiać przyjemność także sobie. Też jestem ważny/a.
Spiesz się
Daję sobie czas na zwiedzanie bez niepotrzebnego pośpiechu. Daję sobie czas wolny na odpoczynek.
Czasami zmiana jest łatwa i można rozwiązanie wdrożyć od razu a czasami wymagać to może pomocy terapeuty. Jakby co serdczenia zapraszam – pomogę w identyfikacji zachowań driverowych oraz wesprę w procesie transformacji.
Źródło:
Warsztat Wypoczęty Inżynier/Programista, Marta Targońska
Warsztat Przejmij kontrolę – zostaw napięcie za drzwiami, Marta Targońska
Webinar Jak odpoczywać i nie zwariować?, Grupa Spotkanie.
Stewart, I.; Joines, V. (2016). Analiza Transakcyjna dzisiaj. Poznań: Dom Wydawniczy REBIS.
